Xitoy AQSh bilan bitim tuzish orqali Pekinning manfaatlariga zarar yetkazishi mumkin bo'lgan davlatlarga ogohlantirish berdi va shu bilan Vashington bilan davom etayotgan savdo urushi xavfini yanada kuchaytirdi. Yakshanba kuni Xitoy Savdo vazirligi bayonot berib, Pekin boshqa davlatlarning AQSh bilan savdo nizolarini hal qilish huquqini hurmat qilishini, biroq Xitoy manfaatlariga ziddiyat keltiruvchi har qanday kelishuvga qat'iy qarshi ekanini bildirdi. "Agar bunday holat yuz bersa, Pekin buni hech qachon qabul qilmaydi va qat'iy qarshi choralarni ko'radi", deyiladi bayonotda. "Xitoy barcha tomonlar bilan munosabatlarni mustahkamlash va bir tomonlama tahdid harakatlariga birgalikda qarshi turish uchun hamkorlik qilishga tayyor."
Bayonotda Xitoy barcha davlatlar, jumladan AQSh bilan ham konstruktiv muloqot va hamkorlikka tayyor ekani ta'kidlandi. Biroq, u milliy manfaatlariga putur yetkazuvchi harakatlarga toqat qilmasligini ham aytib o'tdi. Pekin barcha tomonlarni xalqaro savdoda o'zaro hurmat va teng huquqlilik prinsiplariga amal qilishga chaqirdi.
Bu izohlar Xitoyning geosiyosiy tanglik kuchayib borayotgan bir paytda o'z iqtisodiy manfaatlarini qat'iy himoya qilishga tayyor ekanidan dalolat beradi. Pekin o'z iqtisodiy o'sishi yoki global sahnadagi ta'siriga to'sqinlik qilishga urinishlarga qarshi diplomatik bosim va savdo javob choralarini o'z ichiga olgan barcha mavjud vositalarni ishga solishi mumkin. Voqealar rivoji asosan tomonlarning murosaga tayyorligiga va konstruktiv muloqotga kirishishiga bog'liq bo'ladi.
Eslatib o'tamiz, AQSh Prezidenti Donald Tramp yaqinda aksar davlatlar uchun rejalashtirilgan boj stavkalarini 90 kun muddatga to'xtatib turgan edi, biroq Xitoy mahsulotlariga bojlarga ikki barobar oshirish kiritdi, bu esa global bozorlarda yangi tartibsizliklarni keltirib chiqardi.
Xitoyning bu ogohlantirishi boshqa davlatlar Tramp tomonidan bu oy joriy etilgan keng qamrovli tariflarga nisbatan istisnolar yoki yengilliklar olish maqsadida AQSh bilan muzokaralarga tayyorlanayotgan bir paytda yangradi. Vashington bu davlatlardan Xitoy bilan savdoni qisqartirishni ham talab qilmoqda, bu orqali Pekinning bojlarni chetlab o'tishiga yo'l qo'ymaslikka urinmoqda.
OAV xabarlariga ko'ra, Trampning eng yaqin iqtisodiy maslahatchilari boshqa davlatlardan Xitoy bilan yaqin aloqasi bo'lgan mamlakatlardan importga nisbatan ikkilamchi tariflar — aslida sanksiyalar — joriy etishni so'rashni muhokama qilmoqda. AQSh, shuningdek, o'z savdo hamkorlaridan Xitoyning ortiqcha mahsulotlarini qabul qilmaslikni so'ramoqda.
Reuters xabariga ko'ra, Vetnam Xitoy mahsulotlarining o'z hududi orqali AQShga qayta yo'naltirilishiga qarshi choralar ko'rishga tayyorgarlik ko'rmoqda. Shu bilan birga, AQSh va Yaponiya o'rtasidagi savdo muzokaralari davom etmoqda, biroq Trampning dadil bayonotlariga qaramay, hozircha real yutuqlar qayd etilmagan. Janubiy Koreya rasmiysi yaqin kunlarda Vashingtonga tashrif buyurishi kutilmoqda, bu esa yangi muzokaralarning boshlanishiga turtki bo'lishi mumkin.
"Pekin Tramp ma'muriyatining Xitoyga qarshi koalitsiya tuzishga urinishidan unchalik xavotirlanmasligi kerak", dedi Jahon bankining sobiq direktori Bert Xofman. "Chunki AQShning siyosiy qarorlar qabul qilishdagi oldindan aytib bo'lmaydigan uslubi bu harakatni muvaffaqiyatsizlikka olib keladi." Biroq, Xofman shuni tan oldiki, Xitoy bir qator davlatlar bilan katta savdo profitsitiga ega va bu ziddiyatlarni yumshatishning eng yaxshi yo'li ichki talabni oshirish va boshqa davlatlar bilan hamkorlikni kuchaytirish bo'ladi. Bu yondashuv Trampning savdo urushiga javoban qasos bojlarining oldini olishga yordam beradi.
Bu oy boshida Xitoy AQShning yangi tariflariga nafaqat o'z tariflari bilan javob berdi, balki nodir yer metallari eksportiga ham nazoratni kuchaytirdi. Bu materiallar eksporti deyarli to'xtadi, chunki ishlab chiqaruvchilar yangi litsenziya talablariga javob bera olmayapti. Bu avtomobil sanoatiga katta ta'sir ko'rsatishi mumkin, chunki bunday metallarga kuchli bog'liqlik mavjud.
Yaqinda AQSh harakatlariga qarshi chora sifatida Xitoy Janubi-Sharqiy Osiyo va Yevropa bilan diplomatik faolligini kuchaytirdi. O'tgan hafta Prezident Si Szinpin Vetnam, Malayziya va Kambodjaga tashrif buyurdi. Maqsad — mintaqaviy birdamlikni mustahkamlash va Trampning tarif siyosati xavflariga birgalikda bardosh bera oladigan "Osiyo oilasi"ni shakllantirish.
